PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA

Z JĘZYKA POLSKIEGO

Rok szkolny 2024/2025

 

Język polski, realizowany jako przedmiot kluczowy w szkole ponadpodstawowej, pozwala uczniowi zdobywać wiedzę w czterech obszarach, obejmujących: kształcenie literackie i kulturowe, kształcenie językowe, tworzenie wypowiedzi i samokształcenie. Mają one służyć zdobyciu umiejętności świadomego i krytycznego odbioru dzieł literackich, ich interpretacji w różnych kontekstach oraz rozpoznawaniu w nich odniesień egzystencjalnych, aksjologicznych i historycznych. Istotnym elementem edukacji jest wzbogacanie wiedzy o języku, traktowanym jako rozwijający się system i narzędzie służące poznawaniu świata oraz wartościowaniu. Pozwala ono na świadome uczestnictwo w różnych sytuacjach komunikacyjnych związanych zarówno z odbiorem, jak i tworzeniem tekstów oraz rozwijanie umiejętności retorycznych.

Ocenie podlegają przede wszystkim:

• znajomość treści i problematyki lektur obowiązkowych – zamieszczonych w podstawie programowej (realizowanych w całości lub we fragmentach) oraz tworzenie wypowiedzi ustnej i pisemnej na ich temat (z uwzględnieniem wybranych kontekstów),
• umiejętność interpretacji utworów z wykorzystaniem wiedzy historyczno- i teoretycznoliterackiej oraz kulturowej,
• dojrzałość intelektualna i pogłębione rozumienie tekstów: literackich, nieliterackich i ikonicznych, orientacja w problemach kultury, w tym literatury, sztuki lub języka,
• sprawność językowo-retoryczna,
• funkcjonalne przywoływanie wiadomości i umiejętności z II etapu edukacyjnego.

Sposoby sprawdzania osiagnięć i postępów uczniów.

Ocenie podlegają różne formy aktywności ucznia, np.:

• wypowiedzi ustne,
• pisemne prace klasowe (wypracowania, sprawdziany, testy, kartkówki),
• prace typu maturalnego, próbne egzaminy maturalne,
• sprawdziany umiejętności rozumienia czytanego tekstu (język polski w użyciu)
• praca w grupie i praca indywidualna na lekcji,
• sprawdziany ze znajomości lektur,
• zadania domowe,
• recytacja,
• zadania dodatkowe, np. projekty, prezentacje, inscenizacje, itp.,
• praca na lekcji.

2. Dłuższą pracę pisemną nauczyciel zapowiada tydzień wcześniej, ze wskazaniem zakresu obowiązującego materiału. Odpowiednią informację zamieszcza w dzienniku elektronicznym.
3. Kartkówka obejmuje mniejszy zakres materiału ( np. dotyczący trzech tematów, istotnego zagadnienia, problemu); może być niezapowiedziana, jeśli dotyczy trzech ostatnich tematów lub innych zagadnień wskazanych wcześniej przez nauczyciela; czas trwania – ok. 20 minut; jeśli jest zapowiedziana, obowiązuje wpis do dziennika.
4. Hierarchia ważności ocen i sposób ich zapisu:

• kolor czerwony – dłuższe pisemne prace klasowe, obejmujące szerszy zakres materiału, sprawdziany, prace typu maturalnego,
• kolor zielony – testy, kartkówki i inne krótsze klasowe prace pisemne oraz formy sprawdzania wiadomości i umiejętności, odpowiedzi ustne,
• kolor czarny – pozostałe oceny ( np. za zadania domowe, projekty, recytacje, pracę na lekcji itp.).

5. Wymagania na poszczególne oceny śródroczne i roczne:

• dopuszczający

Uczeń potrafi zdefiniować własnymi słowami najważniejsze pojęcia wynikające z podstawy programowej; umie czytać ze zrozumieniem teksty o niewielkim stopniu trudności; zna treść omawianych lektur,  potrafi przedstawić losy i  scharakteryzować głównych bohaterów literackich lektur wskazanych w podstawie programowej jako obowiązkowe; potrafi określić przybliżone ramy czasowe epok, wymienić przedstawicieli poszczególnych okresów literackich, a także najważniejsze hasła programowe, prądy umysłowe i filozoficzne oraz kierunki artystyczne omawianych epok, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach; w interpretacji utworów wykorzystuje wybrany kontekst; wskazuje najważniejsze środki językowe w tekście literackim, publicystycznym, retorycznym, popularnonaukowym i naukowym; wykazuje się umiejętnością redagowania prostych form wypowiedzi, uzyskuje wyniki z prac pisemnych na poziomie 40% - 49%;  posługuje się komunikatywnym językiem w mowie i piśmie, jednak często popełnia błędy językowe a  wypowiedzi mają charakter odtwórczy.

Uczeń nie zawsze pracuje systematycznie, rozwiązuje typowe problemy o minimalnym stopniu trudności przy pomocy nauczyciela, a wiedzę i umiejętności przewidziane w podstawie programowej opanował w niewielkim stopniu, co może spowodować wystąpienie problemów z opanowaniem następnych partii materiału i uniemożliwić nadrobienie zaległości.

• dostateczny

Uczeń spełnia  wymagania  na ocenę dopuszczającą, a ponadto:

rozumie poznane wiadomości; potrafi scharakteryzować ważne zjawiska historycznoliterackie, powiązać wiedzę o literaturze z istotnymi wydarzeniami historycznymi, scharakteryzować wizję świata i człowieka w poszczególnych epokach; wykazuje się znajomością oraz zrozumieniem treści i problematyki  utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe; potrafi oddzielić informacje od opinii; rozpoznaje najważniejsze  konwencje literackie, wykazuje się umiejętnością formułowania wniosków interpretacyjnych opartych na samodzielnej analizie tekstu; potrafi wskazać środki językowe w tekście literackim, retorycznym, popularnonaukowym, naukowym i publicystycznym; redaguje dłuższe spójne formy wypowiedzi, stosując retoryczne zasady kompozycyjne; wykorzystuje w interpretacji utworów konteksty, jednak nie zawsze funkcjonalnie; uzyskuje wyniki z prac pisemnych na poziomie 50%-74%; na ogół posługuje się poprawnym językiem w mowie i piśmie.

Uczeń pracuje systematycznie, opanował wiedzę oraz umiejętności przewidziane w podstawie programowej w zakresie podstawowym, co daje możliwość opanowania dalszych partii materiału i nadrobienia zaległości. Rozwiązuje typowe zadania lub problemy o średnim stopniu trudności.

• dobry

Uczeń spełnia  wymagania  na ocenę dostateczną, a ponadto:

potrafi wskazać związki między literaturą a innymi dziedzinami sztuki, porównać wizję świata i człowieka oraz kreację bohaterów w poszczególnych epokach, dokonać analizy tekstów kultury typowych dla autora i epoki; wykazuje się dobrą znajomością treści i problematyki  utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe oraz lektur uzupełniających; rozumie i potrafi wykorzystać podstawowe pojęcia niezbędne do analizy i interpretacji tekstów oraz porównywać zjawiska językowe i historycznoliterackie; rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych, retorycznych, popularnonaukowych i naukowych,  potrafi wskazać występujące w nich środki językowe oraz określić ich funkcję; umiejętnie posługuje się terminologią historycznoliteracką, teoretycznoliteracką oraz językoznawczą, rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach; wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne i funkcjonalne konteksty; potrafi selekcjonować materiał i trafnie uzasadnić swoje stanowisko, przywołując odpowiednie argumenty; redaguje dłuższe, spójne formy wypowiedzi, zgodne z wymaganiami maturalnymi, uzyskując wyniki z prac pisemnych  na poziomie 75%-89%; posługuje się poprawnym językiem w mowie i piśmie, styl jego wypowiedzi jest stosowny;  wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi; stosuje zasady etykiety językowej w wypowiedziach ustnych i pisemnych.

Uczeń pracuje systematycznie i jest zaangażowany w pracę na lekcji, cechuje się myśleniem twórczym, a stopień opanowania wiedzy i umiejętności przewidzianych w podstawie programowej, mimo pewnych braków jest zadawalający i nie prognozuje problemów w opanowaniu dalszych treści kształcenia. Zdobytą wiedzę potrafi wykorzystać w praktyce.

• bardzo dobry

Uczeń spełnia  wymagania  na ocenę dobrą, a ponadto:

zdobytą wiedzę i umiejętności potrafi stosować w sytuacjach problemowych;  umiejętnie porównuje sposób funkcjonowania danego motywu w różnych tekstach kultury, rozumie ideę korespondencji sztuk; rozpoznaje przenośne znaczenia tytułu utworów, obrazów, postaci, symbolikę dzieła, celnie przywołuje różne  konteksty interpretacyjne; określa funkcje środków artystycznego wyrazu w różnych tekstach kultury; tworzy  wypowiedź cechującą się interesującym zamysłem kompozycyjnym;  potrafi redagować dłuższe, spójne, świadczące o erudycji wypowiedzi, formułuje samodzielne, niebanalne  sądy i opinie; wykazuje się wysoką sprawnością  językową, posługuje się bogatym słownictwem, trafną terminologią,  jasnym, funkcjonalnym stylem; buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata oraz zachowaniem zasad retoryki; uzyskuje wyniki z prac pisemnych na poziomie  90%-99%; umiejętnie korzysta z właściwie dobranych  źródeł pozapodręcznikowych; przystąpił do wszystkich prac klasowych. Potrafi samodzielnie formułować wnioski i rozwiązywać zadania problemowe, dokonywać analizy i syntezy nowych dla niego zjawisk. Na lekcjach pracuje systematycznie i z dużym zaangażowaniem.

• celujący  

Uczeń posiada wiedzę i umiejętności w pełnym zakresi wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej, potrafi stosować wiedzę oraz umiejętności w sytuacjach problemowych nieomawianych wcześniej na lekcji,  realizuje zadania w sposób niekonwencjonalny; wykazuje się znajomością tekstów kultury poznanych w procesie samokształcenia; funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o języku w odczytaniu sensów zawartych w strukturze głębokiej tekstów literackich i nieliterackich; redaguje wypowiedzi cechujące się   oryginalną kompozycją, swobodnym, barwnym, funkcjonalnym i indywidualnym  stylem; samodzielnie i twórczo rozwija uzdolnienia; bierze udział i odnosi sukcesy w  olimpiadach oraz konkursach przedmiotowych; wyróżnia się szczególnym zaangażowaniem w pracy na lekcjach                                                                                      

Ponadto każdy uczeń zobowiązany jest do estetycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego, systematycznego sporządzania notatek i odrabiania prac domowych.

6. Oceniając dłuższe prace pisemne ( prace klasowe, sprawdziany, próbne egzaminy maturalne), nauczyciel stosuje następujące zasady przeliczania punktów na ocenę:

                  100%  celujący

99% - 98%plus (+) bardzo dobry

97% - 90%bardzo dobry

89% - 85%plus (+) dobry

84% - 75%dobry

74% - 70%plus (+) dostateczny

69% - 50%dostateczny

49% - 46%plus (+) dopuszczający

45% - 40%dopuszczający

poniżej 40%niedostateczny

7. Oceniając krótsze prace pisemne (kartkówki), nauczyciel stosuje następujące zasady przeliczania punktów na ocenę:

                  100% celujący

99% - 98%plus (+) bardzo dobry

97% - 90%bardzo dobry

89% - 85%plus (+) dobry

84% - 75%dobry

74% - 70%plus (+) dostateczny

69% - 55%dostateczny

54% - 50%plus (+) dopuszczający

49% - 45%dopuszczający

poniżej 45%niedostateczny

8. Ocena wypowiedzi pisemnych i ustnych  typu maturalnego jest zgodna ze szczegółowymi kryteriami oceny wypowiedzi maturalnej zawartymi w „ Informatorze o egzaminie maturalnym z języka polskiego od roku szkolnego 2024/2025”.
9. Wyniki próbnej matury są wpisywane w formie procentowej oraz ocen bieżących (z wyjątkiem matury organizowanej przez CKE). Próbna matura jest traktowana jako praca klasowa (wypowiedź argumentacyjna oraz test).  Wyniki próbnej matury (z wyjątkiem matury organizowanej przez CKE) mogą być brane pod uwagę przy wystawianiu śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych.
10. Dopuszcza się stosowanie znaków plus (+) i minus (-) w przypadku ocen bieżących.  Oceny roczne i śródroczne  wystawia się bez znaków plus (+) i minus (-).
11. Dopuszcza się dodatkowo stosowanie znaków:
12. nb.    – informacja o nieobecności ucznia podczas sprawdzania wiadomości                      i umiejętności;
13. np.    – informacja o nieprzygotowaniu ucznia do lekcji;
14. bz.    – informacja o braku zadania domowego;
15. bm.   – brak włączonego mikrofonu podczas lekcji zdalnych.
12. Uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji jeden raz w semestrze. Nie dotyczy to zapowiedzianych prac pisemnych, lekcji powtórzeniowych, uzgodnionych terminów odpowiedzi, znajomości treści lektury. Prawo do zgłaszania nieprzygotowania zostaje zawieszone na trzy tygodnie przed terminem ustalenia ocen śródrocznych i rocznych.
13. Dopuszcza się wpisanie oceny niedostatecznej w przypadku stwierdzenia niesamodzielnej pracy ucznia. Równocześnie nauczyciel wpisuje uczniowi uwagę informującą o niesamodzielnej pracy.
14. Uczeń nieobecny na lekcji, w czasie której odbywała się praca pisemna, w ciągu 7 dni od powrotu na zajęcia ( w tym zdalne) uzgadnia z nauczycielem termin i formę sprawdzenia wiadomości.  Wiedza i umiejętności są sprawdzane w terminach i formach  ustalanych przez nauczyciela. Jeżeli uczeń nie zgłosi się w celu ustalenia terminu zaliczania materiału objętego sprawdzianem lub nie wywiąże się z obowiązku zaliczenia materiału objętego sprawdzianem w drugim terminie, nauczyciel może przeprowadzić sprawdzian bez wcześniejszego informowania ucznia.
15. Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną na zasadach ustalonych przez nauczyciela. Uczeń przystępuje do poprawy tylko jeden raz. Obydwie oceny zostają wpisane do dziennika i są brane pod uwagę przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej śródrocznej lub rocznej. W przypadku oceny niedostatecznej z pracy pisemnej warunkiem poprawy jest napisanie pracy w pierwszym terminie.

W sytuacji, gdy uczeń nie poprawił oceny, to jest otrzymał  ocenę niedostateczną, zostaje ona zapisana w nawiasie i nie wpływa na ustalenie oceny klasyfikacyjnej śródrocznej i rocznej

14. Oceny śródroczna i roczna nie są średnią arytmetyczną ocen bieżących. Przy ustalaniu  wyżej  wymienionych ocen decydujące znaczenie mają stopnie zapisane w dzienniku kolorem czerwonym.

15. W przypadku otrzymania oceny niedostatecznej śródrocznej uczeń ma obowiązek dokonać zaliczenia wskazanego przez nauczyciela materiału w ustalonym terminie, jednak nie później niż do ostatniego dnia roboczego marca. Konsekwencją niezaliczenia I semestru jest obligatoryjne obniżenie oceny rocznej o jeden stopień .
16. Przewidywane roczne oceny klasyfikacyjne  podane są do wiadomości uczniom i rodzicom (prawnym opiekunom)  w terminie i formie określonych w Wewnątrzszkolnych Zasadach Oceniania .
17. O prawo do otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej uczeń może ubiegać się gdy:
18. przystąpił do wszystkich prac klasowych (z uwzględnieniem dodatkowych terminów, w tym wyznaczonych na poprawę),
19. przystąpił do poprawy ocen niedostatecznych w obowiązującym w WZO terminie,
20. nie ma nieusprawiedliwionych nieobecności,
21. w czasie lekcji zdalnych miał włączony mikrofon.

Uczeń powinien spełnić wszystkie powyższe warunki .

18. Decyzję o możliwości podwyższenia oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych, podejmuje nauczyciel prowadzący zajęcia, z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji ucznia. Obok oceny przewidywanej może wpisać znak / a po nim ocenę, o którą może ubiegać się uczeń.

19. Uczeń ubiegający się o wyższą niż przewidywana roczną ocenę klasyfikacyjną z zajęć edukacyjnych zgłasza się do nauczyciela w ciągu dwóch dni roboczych od podania informacji o  przewidywanej ocenie, to jest wpisania oceny w dzienniku elektronicznym.
20. Nauczyciel ustala  termin i formę sprawdzenia wiadomości i umiejętności z całości drugiego semestru, umożliwiającą otrzymanie oceny, o którą ubiega się uczeń.
21. Uczeń może ubiegać się o uzyskanie oceny o jeden stopień wyższej od oceny przewidywanej.
22. Nauczyciel uwzględnia w ocenie postępów w nauce ucznia opinię poradni psychologiczno – pedagogicznej, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania. Uczeń jest wówczas oceniany według takich kryteriów i dostosowań, jakie stosuje się na egzaminie maturalnym dla uczniów posiadających wyżej wymienione opinie lub orzeczenia.

W przypadku tej grupy uczniów stosuje się sposób oceniania dostosowany do zaleceń poradni psychologiczno- pedagogicznej.

23. Komunikowanie uczniom i rodzicom postępów w nauce  odbywa się zgodnie z Wewnątrzszkolnymi Zasadami  Oceniania i kalendarzem roku szkolnego.