​Lekcja przygotowana przez Muzeum – Zamek w Łańcucie

W dniu 9 listopada 2021r. młodzież naszej szkoły uczestniczyła w specjalnym przedsięwzięciu zorganizowanym w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022, Priorytet 2, Schemat 2C przez wojewodę podkarpackiego i partnerów projektu „Wolna Niepodległa”.  Temat przewodni  -  „Rola arystokracji i ziemiaństwa w procesie tworzenia administracji, dyplomacji, ustroju, prawa i podstaw gospodarczych niepodległego państwa polskiego oraz ich zaangażowanie w działalność kulturalną i charytatywną” stwarzał niezwykle szerokie pole do dyskusji, tym bardziej, że pomysłodawcą oraz głównym wykładowcą podczas „lekcji” był Pan Łukasz Chrobak – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, pozostający  pracownikiem merytorycznym w Muzeum-Zamku w Łańcucie i członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk im. Kazimierza Marii Osińskiego w Przemyślu. Jest on także autorem biografii ordynata przeworskiego pt. „Książę Andrzej Lubomirski. Ordynat i przemysłowiec w latach 1882-1939”. Ponadto publikuje artykuły w czasopismach naukowych i popularnonaukowych min. w „Roczniku Przemyskim”, „Przeworskich Studiach Regionalnych”, „Spotkaniach z Zabytkami” czy „Wiadomościach Ziemiańskich”. Jego zainteresowania badawcze obejmują historię przemysłu, dzieje polskich przemysłowców, biznesmenów oraz historię rodu książąt Lubomirskich.  

Celem zorganizowanego spotkania pozostawało wspieranie edukacji historycznej i regionalnej oraz promocja postaw patriotycznych młodego pokolenia. Spotkanie dotyczyło omówienia roli arystokracji i ziemiaństwa w procesie rozwoju regionu oraz tworzenia administracji, dyplomacji, ustroju, prawa i podstaw gospodarczych niepodległego państwa polskiego, ich zaangażowania w działalność edukacyjną, kulturalną i charytatywną na przykładzie takich postaci jak: Alfred Wojciech Potocki, Andrzej Lubomirski, Alfred Józef Potocki, Kazimierz Lubomirski, Alfred Antoni Potocki, Adam Stefan Sapieha, Michał Czartoryski, Ignacy Łukasiewicz i Jerzy Potocki. Lekcja miała na celu upowszechnienie wiedzy na temat zjednoczenia i odbudowy suwerennego państwa po 123 latach zaborów. Wielu synów polskiej ziemi na rzecz wolnej Ojczyzny poświęcało osobiste talenty, siły i pracę. W ciągu zaledwie 3 lat po odzyskaniu niepodległości utworzono silną armię, zbudowano od podstaw administrację i uchwalono demokratyczną konstytucję. Siła narodu polskiego objawiła się wówczas w konstruktywnym wysiłku na rzecz odbudowy państwa. Budowano drogi, domy, szkoły, szpitale. Rozwijano kulturę i sztukę, usiłując zminimalizować efekty wynaradawiania prowadzonego przez zaborców. Wielokrotnie w literaturze podkreśla się wiodącą rolę inteligencji w tworzeniu podstaw ustrojowych, gospodarczych oraz odtworzeniu sił zbrojnych i aparatu urzędniczego II Rzeczypospolitej. W tym procesie ważną rolę odgrywała arystokracja i ziemiaństwo, posiadające odpowiednie zaplecze ekonomiczne, międzynarodowe kontakty oraz tradycje kreowania i kształtowania życia publicznego. Pełnili oni wówczas rolę lokalnych liderów społecznych, przyczyniając się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego swoich regionów. Kolekcjonując dzieła sztuki, prowadząc teatry, wspierając lokalne orkiestry, zakładając szkoły, dotując kościoły i tworząc imponujące biblioteki przyczyniali się do odrodzenia polskiego dziedzictwa. Rodziny arystokratyczne i ziemiańskie oraz ich majątki były często miejscem, do którego sprowadzano nowe rozwiązania cywilizacyjne i innowacje techniczne (np. specjalistyczne hodowle i uprawy) z Zachodniej Europy. Odbywało się to zwykle dzięki studiom młodych ziemian i arystokratów na uczelniach zachodnich, praktykom w majątkach na Zachodzie, kontaktom gospodarczym, czy zagranicznym podróżom. Działania swoje prowadzili na wielu polach: gospodarczym, politycznym, edukacyjnym, charytatywnym czy kulturalnym. Niemal w każdej rodzinie arystokratycznej i ziemiańskiej można znaleźć postaci zaangażowane w wydarzenia znane z podręczników historii, postaci, które współtworzyły dzieje Polski i wpływały na ich bieg.

Anna Korab