OLIMPIADA WIEDZY O POLSCE I ŚWIECIE WSPÓŁCZESNYM

Z ogromną radością pragnę poinformować całą szkolną społeczność, że Mateusz Grzyb, uczeń klasy 3b został zakwalifikowany do etapu centralnego OWOPiŚW. To jedna z najtrudniejszych i najbardziej prestiżowych olimpiad, jej poziom odstrasza wielu znakomitych i naprawdę znających tematykę wiedzy o społeczeństwie młodych ludzi. Zakres olimpiady obejmuje ogrom wiadomości i zawsze zawiera blok stały i tzw. blok zmienny. 

Etap okręgowy podzielony był na 2 podetapy, które dawały się uczniom we znaki w dwie kolejne soboty. 20 lutego odbył się II podetap części okręgowej – Mateusz wywalczył udział w finale.

WIELKIE GRATULACJE !!!!!!!!

Anna Korab

 

A dla bardziej zainteresowanych  informacje o Olimpiadzie.

1. STAŁY BLOK TEMATYCZNY LXII EDYCJI OLIMPIADY

 I. Przemiany społeczno-gospodarcze we współczesnym świecie i Polsce

1. Życie zbiorowe i jego reguły. Definicje zbiorowości, społeczności, wspólnoty, społeczeństwa, ze względu na obowiązujące w nich reguły i więzi. Normy i instytucje społeczne. Źródła i mechanizmy konfliktów społecznych oraz sposoby ich rozwiązywania.
2. Grupy społeczne. Wielkie i małe struktury społeczne. Relacje między wielkimi strukturami społecznymi. Konflikty społeczne. Rola małych grup społecznych w funkcjonowaniu struktur społecznych. Rodzina jako grupa społeczna. Społeczności etniczne i terytorialne. Struktura społeczna współczesnego społeczeństwa polskiego.
3. Struktura i procesy demograficzne. Procesy rozwoju ludności i ich następstwa społeczno-gospodarcze. Struktura klasowo-warstwowa polskiego społeczeństwa. Uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej. Mechanizm i skutki społecznego wykluczenia oraz sposoby przeciwdziałania temu zjawisku. Wybrane problemy życia społecznego w Polsce (w tym sytuację młodych ludzi). Przemiany struktur ludnościowych Polski na tle procesów ludnościowych świata.
4. Zmiana społeczna. Historyczne i współczesne formy organizacji społeczeństwa. Sposoby adaptacji do zmiany społecznej. Ruchy społeczne.
5. Naród, ojczyzna i mniejszości narodowe. Koncepcje narodu. Asymilacja a tożsamość narodowa. Postawy współczesnych Polaków wobec ojczyzny i narodu. Państwo i ojczyzna w dobie globalizacji i integracji. Mniejszości narodowe, etniczne i grupy narodowościowe w Polsce. Tożsamość narodowa a świadomość europejska Polaków.
6. Procesy narodowościowe i społeczne we współczesnym świecie. Różne modele polityki wybranych państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów. Współpraca w ramach strefy Schengen. Przyczyny i sposoby rozwiązywania długotrwałych konfliktów między narodami. Przyczyny i skutki konfliktów społecznych w państwach Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej.
7. Obywatel i społeczeństwo obywatelskie. Obywatelstwo a narodowość. Obowiązki i prawa obywatelskie w Polsce. Rodowód koncepcji społeczeństwa obywatelskiego. Formy aktywności obywateli. Zasady zakładania i funkcjonowania stowarzyszeń, fundacji i organizacji pożytku publicznego w Polsce. Wzory projektu statutu stowarzyszenia. Obywatelstwo UE – istota, konsekwencje prawne, katalog praw obywatelskich i ich ochrona, obowiązki obywatela UE. Status obywateli państw trzecich w UE.
8. Struktura gospodarki i struktura społeczno-zawodowa. Restrukturyzacja gospodarki. Przekształcenia własnościowe w gospodarce. Prywatyzacja. Reprywatyzacja. Procesy urbanizacji i ich następstwa. Społeczno-gospodarcze problemy wsi i rolnictwa.
9. Gospodarka rynkowa we współczesnym świecie. Strukturalne przemiany w gospodarce światowej. Perspektywy integracji europejskiej i rozwoju rynku światowego. Główne kategorie ekonomiczne gospodarki rynkowej. Współczesne czynniki i uwarunkowania rozwoju gospodarczego. Nowoczesne technologie i gałęzie gospodarki. Rozwój gospodarczy w regionach świata – trwałość głównych ośrodków siły gospodarczej. Uwarunkowania i formy integracji gospodarczej. Problem zadłużenia jako bariera wzrostu gospodarczego. Aspekty ekonomiczne integracji europejskiej. Swobody i zasady rynku europejskiego. Polityki sektorowe UE. Unia Gospodarczo-Walutowa, Europejski Obszar Gospodarczy.
10. Zagrożenia cywilizacyjne we współczesnym świecie. Społeczne konsekwencje rozwoju przemysłowego: problemy ludnościowe, surowcowe, energetyczne, żywnościowe, ekologiczne, katastrofy nuklearne. Ekologia jako problem światowy. Rolnictwo i wyżywienie, przyczyny głodu i niedożywienia, drogi postępu. Rolnictwo a ekologia. Problemy energetyczne świata. Procesy urbanizacji – aspekty ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Perspektywy i szanse rozwiązywania problemów globalnych.

II. Struktury i mechanizmy życia politycznego w Polsce i świecie

1. Demokracja – zasady i procedury. Podstawowe wartości. Główne fazy kształtowania się systemu demokratycznego. Demokracja bezpośrednia i pośrednia. Rola opinii publicznej we współczesnym państwie i sposoby jej kształtowania. Pluralizm we współczesnym świecie. Współczesna demokracja – wyzwania i zagrożenia (np. bezpieczeństwa socjalnego; terroryzm polityczny i terroryzm państwowy a prawa człowieka i obywatela; nacjonalizm ekonomiczny).
2. Kultura i pluralizm kulturowy. Typy i przemiany kultur. Kształtowanie kultury ogólnonarodowej i jej pluralizm. Rola tradycji i podstawowych źródeł kultury narodowej a nowoczesność i uniwersalizm w życiu kulturalnym. Dziedzictwo narodów – wartości, symbole i pomniki kultury. Konflikt norm, obyczajów i stylów życia. Tolerancja w życiu społecznym. Rola religii w kształtowaniu świata wartości. Pluralizm kulturowy.
3. Państwo. Teorie genezy państwa i legitymizacji władzy. Koncepcja roli państwa we współczesnym świecie. Problem suwerenności zewnętrznej i wewnętrznej. Struktura terytorialna. Zagadnienie autonomii. Problem samorządności. Federalizm. Państwo jako struktura administracyjna. Sposoby klasyfikowania państw (liberalne – totalitarne, autorytarne – demokratyczne). Zasady ustrojowe państw. Konstytucja i jej rola we współczesnym państwie. Symbolika narodowa. Państwo narodowe wobec procesów globalizacji i integracji europejskiej. Problematyka członkostwa państwa w UE.
4. Systemy polityczne. Modele ustrojowe państw. Partie, systemy partyjne i ich wpływ na funkcjonowanie państwa. Partie i ruchy polityczne we współczesnej Polsce (geneza i założenia programowe). Podstawowe zasady systemów wyborczych a ich wpływ na systemy partyjne. Sąsiedzi Polski – transformacje ustrojowe. System polityczny Unii Europejskiej.
5. System organów państwa. Tradycje polskiego parlamentaryzmu. Parlament w systemie organów państwa. Sejm i Senat (struktura organizacyjna, mechanizmy działania, kompetencje). Władza wykonawcza w państwie demokratycznym. Struktura i kompetencje władzy wykonawczej w Polsce. Inne naczelne organy państwa. Państwo prawa. Władza sądownicza. Instytucje ochrony prawnej. Rzecznik praw obywatelskich. Organy ochrony państwowej. System źródeł prawa w Polsce. Prawo a inne systemy normatywne. Samorząd terytorialny w Polsce. System instytucjonalny i prawny UE. Instytucje UE – sposób powoływania, skład, najważniejsze kompetencje i znaczenie. Organy pomocnicze UE. Zasady regulujące działalność instytucji UE. Źródła prawa UE. Procedury podejmowania decyzji w UE.
6. Prawa człowieka we współczesnym świecie. Kształtowanie się idei praw człowieka i obywatela. Prawa i wolności obywatelskie. Zasady i instytucje kontroli przestrzegania praw. Gwarancje międzynarodowe i wewnątrzkrajowe przestrzegania praw. Inicjatywy społeczne na rzecz praw człowieka i obywatela. Europejski system ochrony praw człowieka. Prawa człowieka jako przedmiot zainteresowania ONZ. Prawa człowieka jako strefa polityki zagranicznej państwa. Rola jednostki w życiu społeczeństwa. Instrumentalizm polityczny w sferze realizacji praw człowieka i obywatela – współzależność polityki i ekonomiki. Przykłady naruszania praw człowieka i obywatela we współczesnym świecie. Ochrona praw człowieka w Polsce – historia i teraźniejszość.
7. Współczesna myśl polityczna. Ideologie, doktryny polityczne i ruchy społeczne. Liberalizm i neoliberalizm. Konserwatyzm. Chrześcijańska demokracja. Socjaldemokracja. Ideologie narodowe. Faszyzm. Komunizm. Ruchy społeczne w świecie i Polsce (ruchy alternatywne wśród młodzieży, inicjatywy społeczne w środowiskach lokalnych). Koncepcje integracji europejskiej i ich przedstawiciele („Ojcowie Europy”).
8. Współczesne stosunki międzynarodowe. Mechanizmy, szanse i bariery międzynarodowej współpracy politycznej. Ugrupowania polityczne i militarne – geneza, funkcje, przyszłość. Problemy bezpieczeństwa w skali globalnej i regionalnej. Organizacje międzynarodowe – funkcje i znaczenie. Współpraca regionalna. Tworzenie regionów przygranicznych. Znaczenie regionalizacji w przełamywaniu barier narodowościowych i etnicznych i w niwelowaniu lokalnych zagrożeń cywilizacyjnych. Regionalizacja etapem we współpracy i integracji gospodarczej. Znaczenie strategicznych zasobów naturalnych w polityce międzynarodowej. Europa wśród światowych mocarstw. Geneza i przebieg integracji europejskiej. Polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony UE. Perspektywy integracji europejskiej, koncepcje rozwojowe UE.
9. Polska w Unii Europejskiej. Geneza i przebieg integracji Polski z WE/UE. Kryteria i konsekwencje członkostwa. Aspekty instytucjonalno-prawne, ekonomiczne, społeczno-kulturowe i międzynarodowe członkostwa Polski w UE. Pozycja i perspektywy rozwoju Polski w UE. System koordynacji polityki europejskiej w Polsce. Pozycja Polski na rynku europejskim. Korzyści i koszty przystąpienia Polski do UE w perspektywie społecznej. Polska i Polacy wobec wyzwań i problemów UE.

2. ZMIENNY BLOK TEMATYCZNY LXII EDYCJI OLIMPIADY
pod hasłem: "Polonia i emigracja polska w XX wieku"

1. MIGRACJE I PROCESY MIGRACYJNE

• Fazy procesów migracyjnych w historii świata.
• Związek zjawisk migracyjnych z procesami zachodzącymi w państwach oraz we współczesnym świecie.
• Pojęcia: migracja, emigracja, imigracja, reemigracja, repatriacja, płynna populacja, wędrówki ludów, uchodźca, apatryda, Polonia.
• Zjawiska: drenaż mózgów, pobyt stały, migracja, mobilność studentów i naukowców.
• Przyczyny i rodzaje migracji (z uwagi na: cel, czas trwania, zasięg, formę, legalność).
• Modele migracji.

2. MNIEJSZOŚCI NARODOWE I GRUPY ETNICZNE

• Mniejszość narodowa, grupa etniczna, grupa etnograficzna.
• Sposób powstawania mniejszości narodowych, etnicznych i etnograficznych.
• Skupiska ludności polskiej na świecie.
• Polityka i stosunki narodowościowe

◦     w Polsce;

◦    w wybranych państwach osiedlenia ludności polskiej.

3. MIĘDZYNARODOWY WYMIAR PROCESÓW MIGRACYJNYCH

• Migracje i migranci w prawie krajowym i międzynarodowym.
• Zasady współpracy międzynarodowej w obszarze migracji i reemigracji.
• Instytucje międzynarodowe zaangażowane na polu migracji: UNHCR, Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji.
• Międzynarodowy Dzień Migrantów.

4. WYMIARY I SKUTKI POLSKIEGO RUCHU (E-)MIGRACYJNEGO

• Przyczyny i fazy procesów migracyjnych w historii Polski.
• Główne kierunki migracji z Polski i do Polski.
• Konsekwencje dla Polski wynikające z procesów migracyjnych (imigracji i emigracji);
• Gospodarczy networking Polonii.
• Zaangażowanie Polonii na rzecz rodaków w kraju (transfery finansowe, formy wsparcia i kooperacji).

5. POLSKA WOBEC PROCESÓW MIGRACYJNYCH

• Polityka państwa polskiego wobec procesów migracyjnych (w tym polityka migracyjna, wizowa i powrotowa).
• Powiązanie polityki migracyjnej państwa polskiego z sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju oraz w jego kontynentalnym otoczeniu.
• Polityka państwa polskiego na rzecz reprezentacji interesów i zabezpieczenia praw Polaków poza RP.
• Współpraca Polski dwu-i wielostronna na rzecz reprezentacji interesów Polaków poza RP.

6. INSTYTUCJE PAŃSTWA POLSKIEGO ZAANGAŻOWANE NA POLU OCHRONY I PROMOCJI POLAKÓW NA ŚWIECIE

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
• Parlament:

◦    w Senacie: Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą;

◦      w Sejmie: Komisja Łączności z Polakami za Granicą ,Polonijna Rada Konsultacyjna przy urzędzie Marszałka Senatu.

• Ministerstwo Spraw Zagranicznych (wraz z Departamentem Współpracy z Polonią i          Polakami za Granicą).
• Ministerstwo Edukacji Narodowej (Wydział Oświaty Polskiej za Granicą w Departamencie Współpracy Międzynarodowej).
• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Departament Współpracy z Zagranicą i Departament Dziedzictwa Kulturowego).
• Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
• Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
• Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej.
• Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą.

 

7. KRAJOWE INSTYTUCJE ZAANGAŻOWANE NA RZECZ POLONII

• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska".
• Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie".
• Fundacja "Semper Polonia".
• Fundacja "Polonia".
• Instytut Pamięci Narodowej.
• Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii.
• Komisja Współpracy z Polonią Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

8. MEDIA ZAANGAŻOWANE W PROBLEMATYKĘ POLONII

• TelewizjaPolonia.
• Polskie media polonijne na świecie (na podstawie wybranych przykładów).

9. PROMOCJA KULTURY I JĘZYKA POLSKIEGO

• Promocja kultury i języka polskiego na świecie.

10. PONADNARODOWE ORGANIZACJE, ZRZESZENIA POLONIJNE

• Światowy Kongres Polaków.
• Europejska Unia Wspólnot Polonijnych.
• Rada Polonii Świata.

11. ŚRODOWISKA POLSKIE/POLONIJNE WYBRANYCH PAŃSTW ŚWIATA

• Charakter (na podstawie wybranych przykładów):

◦     społeczności polskiej / polonijnej w kraju osiedlenia;

◦     instytucji polskich/polonijnych, zakres ich aktywności w państwie osiedlenia;

◦     oddziaływania państwa osiedlenia względem środowiska polskiego/polonijnego;

◦     funkcjonowania i podejmowanych inicjatyw środowisk polskich/polonijnych w państwie osiedlenia;

◦     „wielcy i zasłużeni Polacy” na emigracji, ich „dzieło”, znaczenie i wkład w życie społeczne